20 stycznia - 29 maja 2022
7 PLN normalny / 5 PLN ulgowy, darmowy czwartek

Niech płyną! Inne rzeki Warszawy

Drna, Sadurka, Żurawka, Pólkówka, Bełcząca, Brodnia – to tylko kilka nazw rzek, które meandrowały przez Warszawę. Część z nich już nie istnieje, a niektóre nadal płyną pod ziemią. Dlaczego zniknęły? 

Współcześnie za warszawską rzekę uznawana jest przede wszystkim Wisła. Jednak sieć hydrograficzna Warszawy była – i częściowo wciąż jest – znacznie bogatsza. Na wystawie „Niech płyną! Inne rzeki Warszawy” opowiedziana została historia licznych warszawskich rzek. Poprzez dawne plany, mapy, grafiki i fotografie można prześledzić ich przebieg, poznać biogramy, dostrzec pozostałości i współczesne ślady ukryte w nazwach dzielnic czy ulic. Historyczna sieć wodna nałożona zostanie na współczesną mapę miasta – dosłownie i metaforycznie, przywracając „Inne rzeki Warszawy” pamięci mieszkańców i mieszkanek miasta.

Poprzez wystawę chcemy załatać wyrwę – w mapie Warszawy i w ludzkiej pamięci – i odkryć na nowo ten naturalny, niezbędny do życia zasób, bogactwo zamieszkiwanego przez nas terenu.

Poznając historię warszawskich rzek, procesów ich zanikania, będzie można lepiej zrozumieć istotę i wagę dbania o te obszary wodne, które jeszcze występują w Warszawie i stanowią żywy dowód na to, że Warszawa opierała się o rzeki i ich rozlewiska. O ile w części historycznej wskazujemy na obecność rzek, których „ujarzmienie” pozwoliło rozwijać się miastu, o tyle w części współczesnej wystawy, odwołujemy się do „osuszenia” Warszawy, częściowo jako procesu wcześniejszego „ujarzmienia” rzek.

Część współczesna wystawy zwraca uwagę na istotę naczyń połączonych, jakimi są sieci rzeczne. Ich degradacja nie tylko znacząco wpływa na środowisko, mikroklimat i zmiany klimatu, ale również na rozwój miast w czasie katastrofy klimatycznej.

Na wystawie pokazany jest m.in. film o Zakolu Wawerskim autorstwa Grupy Zakole (Zuzia Derlacz, Krystyna Jędrzejewska-Szmek, Ola Knychalska, Olga Roszkowska, Pola Salicka, Igor Stokfiszewski), jednym z ostatnich podmokłych ekosystemów w obszarze Warszawy czy dokumentacja fotograficzna działań Cecylii Malik i grupy Siostry Rzeki. Artystka od lat angażuje się w ochronę rzek poprzez działania artystyczno–aktywistyczne. Zobaczyć można również prace artystek/artystów i aktywistek/aktywistów: CENTRALA (Małgorzata Kuciewicz, Simone De Iacobis), Koalicja Ratujmy Rzeki, Centrum Ochrony Mokradeł / Stowarzyszenie „Chrońmy Mokradła!” (CMok), bagna.pl, Jarek Lustych, Diana Lelonek, Martyna Miller.

Poznaj program wydarzeń towarzyszących.

 

Zdjęcia widoku wystawy: Tomasz Kaczor

KOLOFON

zespół kuratorski: Magdalena Staroszczyk, Konrad Schiller

artystki/artyści i aktywistki/aktywiści: Cecylia Malik i Siostry Rzeki, CENTRALA (Małgorzata Kuciewicz, Simone De Iacobis), Grupa Zakole (Zuzia Derlacz, Krystyna Jędrzejewska-Szmek, Ola Knychalska, Olga Roszkowska, Pola Salicka, Igor Stokfiszewski) – zakole.pl, Koalicja Ratujmy Rzeki, Centrum Ochrony Mokradeł / Stowarzyszenie „Chrońmy Mokradła!” (CMok), bagna.pl, Jarek Lustych, Diana Lelonek, Martyna Miller

osoby i instytucje użyczające zbiorów na wystawę: Archiwum Dokumentacji Aktowej, Wydział Archiwum Zakładowego Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji, Archiwum Główne Akt Dawnych, Saskie Krajowe Archiwum Główne w Dreźnie, Muzeum Etnograficzne w Toruniu, Zarząd Zieleni Miasta Stołecznego w Warszawie, Biblioteka Narodowa, Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego, TVN Warszawa, Maja Sztenke, Jacek Marczewski, Tomasz Wiech, Stan Barański, Małgorzata Rutkowska, Piotr Dziurdzia, Kuba Wesołowski

projekt scenografii wystawy: Tomasz Świetlik, Maciej Moszant, Maciej Chodziński

projekt graficzny wystawy: Maciej Chodziński

produkcja wystawy: Klementyna Świeżewska, Julia Missala

realizacja: Artmontage, Bartłomiej Głaszczka, Katarzyna Grinberg, Ksenia Góreczna, Paweł Grochowalski, Krzysztof Hernik, Ewa Lenczewska, Piotr Lipiński, Adam Rogowski, Leszek Sokołowski, Krzysztof Świerczewski, Klementyna Świeżewska, Piotr Wójtowicz

opieka konserwatorska: Beata Galperyn-Kołodziejska, Robert Kołodziejski, Paulina Miąsik, Igor Nowak, Edward Pawlikowski, Piotr Popławski

wypożyczenia: Janusz Kurczak, Piotr Niwiński, Klementyna Świeżewska

redakcja tekstów: Urszula Drabińska

program wydarzeń towarzyszących wystawie: Konrad Schiller, Magdalena Staroszczyk, Katarzyna Żukowska

promocja: Julia Borowska, Matylda Dobrowolska, Katarzyna Krauze, Aleksandra Migacz, Laura Ociepa, Anna Światłowska

projekt graficzny plakatu: Anna Światłowska

konsultacje merytoryczne: Witold Bajor (MPWiK), Norbert Chądzyński (MPWiK) dr Jarosław Ościłowski (IAE PAN), Zbigniew Polak (MUZEUM WARSZAWY), dr Paweł Weszpiński (MUZEUM WARSZAWY), Piotr Zakrzewski (ZZMW), CENTRALA (Małgorzata Kuciewicz, Simone De Iacobis)

Składamy podziękowania wszystkim osobom i instytucjom, które przyczyniły się do powstania wystawy.